Projectleider

Wat is een projectleider?

Een projectleider is diegene die verantwoordelijk is voor de succesvolle realisatie van een project, van de ontwerpfase tot en met de afronding of een gedeelte daarvan.

Wat is het verschil tussen een projectleider en projectmanager?

Hoewel de term projectleider vaak als een synoniem wordt gezien voor projectmanager, wordt er in de praktijk vaak op grote projecten (omvang op basis van de impact, duur, complexiteit, budget, belang, het aantal stakeholders en het aantal projectleden), wel een hiërarchisch onderscheid gemaakt tussen een projectleider en een projectmanager. Projectleiders managen veelal kleine projecten waarop slechts enkele projectleden (in FTE) werkzaam zijn en waarbij er binnen de organisatie sprake is van een relatief ‘klein’ budget, belang, etc. Projectmanagers daarentegen managen projecten die ‘groter’ zijn en hebben vaak een of meerdere projectleiders onder zich die delen van hun project leiden. Dit mag niet worden verward met een programmamanager die verantwoordelijk is voor het uitvoeren van een programma binnen een organisatie, dat weer is onder te verdelen in verschillende projecten met bijbehorende projectmanagers.

Wat doet een projectleider?

Projectleiders managen een project of delen van een project afhankelijk van de duur en omvang. Hun belangrijkste verantwoordelijkheden zijn de projectplanning, het organiseren van de uitvoering, het aansturen van het projectteam, de bewaking van de voortgang en eventuele projectrisico’s, in combinatie met de informatievoorziening aan en het creëren van draagvlak bij alle interne en externe stakeholders en de bijbehorende projectverantwoording.

Veel organisaties werken volgens standaard projectmanagementmethodieken zoals PRINCE2 van PRINCE (PRojects IN Controlled Environments), PMBok (Project Management Body of Knowledge) van het PMI (Project Management Institute) en IPMA van het gelijknamige IPMA (International Project Management Association).

Belangrijke onderwerpen: functieomschrijving projectleider, functie-eisen projectleider, functieprofiel projectleider, taken van een projectleider, verantwoordelijkheden projectleider, wat doet een projectleider, wat is een projectleider, werken als projectleider, werkzaamheden projectleider.

PRINCE2

PRINCE2 is wereldwijd de meest gangbare methode voor het managen van projecten, vooral omdat het vanwege zijn flexibiliteit toepasbaar is op projecten van elke omvang, in elke sector en in elke organisatiesoort. De methode bestaat uit zeven principes, zeven thema’s en zeven processen:

Principes
De zeven principes vormen de basis van PRINCE2: in elke fase van het project dient aan deze principes te worden voldaan om te kunnen spreken van een PRINCE2-project.

1. Voortdurende zakelijke rechtvaardiging
   Vraag je steeds af: is het nog zinvol om door te gaan met het project?
2. Leren van ervaring
   Leerpunten worden benoemd, beschreven en toegepast.
3. Gedefinieerde rollen en verantwoordelijkheden
   Taken, verantwoordelijkheden en rollen zijn duidelijk vastgelegd.
4. Managen per fase
   Door de gefaseerde planning kunnen projecten gepland, beheerst en bewaakt worden.
5. Managen ‘ by exception’
   Alleen bij uitzondering managen scheelt veel tijd in uitvoering.
6. Productgerichte aanpak
   De nadruk ligt op de realisatie van producten.
7. Op maat maken voor de projectomgeving
   Voor ieder project kan PRINCE2 op maat worden aangepast.
8. Thema’s
   De zeven thema’s of componenten dienen door de projectmanager gedurende het gehele project in het oog gehouden te worden.
9. Business case
   Dit thema behandelt de vraag ‘waarom?’ en gaat om de continue rechtvaardiging van het project
10. Organisatie
    Hier gaat het om de vraag ‘wie?’ PRINCE2 onderscheidt drie projectbelangen, die allemaal vertegenwoordigd moeten zijn tijdens het project: de groep executive, de groep senior user en de groep senior supplier.
11. Kwaliteit
    Het thema kwaliteit is erop gericht om de uitkomsten van het project te laten voldoen aan de vooraf gestelde kwaliteitseisen en acceptatiecriteria.
12. Plannen
    Dit thema draait om de planning en herplanning van een project.
13. Risico’s
    Hier gaat het erom hoe risico’s gemanaged kunnen worden.
14. Wijziging
    Het thema wijziging beschrijft de identificatie, beoordeling en beheersing van veranderingen van eerder goedgekeurde doelstellingen.
15. Voortgang
16. Dit thema draait om de bewaking van de voortgang van het project

Processen
De processen of fases binnen een PRINCE2-project zijn:

1. Voortdurende zakelijke rechtvaardiging
   Vraag je steeds af: is het nog zinvol om door te gaan met het project?
2. Leren van ervaring
   Leerpunten worden benoemd, beschreven en toegepast.
3. Gedefinieerde rollen en verantwoordelijkheden
   Taken, verantwoordelijkheden en rollen zijn duidelijk vastgelegd.
4. Managen per fase
   Door de gefaseerde planning kunnen projecten gepland, beheerst en bewaakt worden.
5. Managen ‘ by exception’
   Alleen bij uitzondering managen scheelt veel tijd in uitvoering.
6. Productgerichte aanpak
   De nadruk ligt op de realisatie van producten.
7. Op maat maken voor de projectomgeving
   Voor ieder project kan PRINCE2 op maat worden aangepast.

Thema’s
De zeven thema’s of componenten dienen door de projectmanager gedurende het gehele project in het oog gehouden te worden.

1. Business case
   Dit thema behandelt de vraag ‘waarom?’ en gaat om de continue rechtvaardiging van het project
2. Organisatie
   Hier gaat het om de vraag ‘wie?’ PRINCE2 onderscheidt drie projectbelangen, die allemaal vertegenwoordigd moeten zijn tijdens het project: de groep executive, de groep senior user en de groep senior supplier.
3. Kwaliteit
   Het thema kwaliteit is erop gericht om de uitkomsten van het project te laten voldoen aan de vooraf gestelde kwaliteitseisen en acceptatiecriteria.
4. Plannen
   Dit thema draait om de planning en herplanning van een project.
5. Risico’s
   Hier gaat het erom hoe risico’s gemanaged kunnen worden.
6. Wijziging
   Het thema wijziging beschrijft de identificatie, beoordeling en beheersing van veranderingen van eerder goedgekeurde doelstellingen.
7. Voortgang
8. Dit thema draait om de bewaking van de voortgang van het project

Processen
De processen of fases binnen een PRINCE2-project zijn:

1. Opstarten van een project
2. Initiëren van een project
3. Sturen van een project
4. Beheersen van een fase
5. Managen productoplevering
6. Managen van een faseovergang
7. Afsluiten van een project

8. Waar werken projectleiders?

Als projectleider kun je vrijwel overal in het bedrijfsleven of bij de overheid werkzaam zijn. Vooral in sectoren als de ICT, bouw, civiele techniek, consultancy en de financiële sector zijn veel projectleiders actief. Ook is een er aanzienlijke groep van freelance-projectleiders. Collega's met wie je te maken hebt, zijn bijvoorbeeld portfolio managers, beleidsmedewerkers en business consultants.

Belangrijke onderwerpen: projectleider collega's, waar werken projectleiders.

Hoe word je projectleider?

Er is geen studie die opleidt tot projectleider: over het algemeen groeien mensen vanuit een ondersteunende functie door naar de rol van projectleider. Hiertoe volgen ze vaak trainingen en cursussen op het gebied van (project)management. Deze worden onder andere aangeboden door de Nederlandse tak van het projectmanagement-platform IPMA (International Project Management Association).